Šta su biljni klima uređaji i kako se one rashlađuju na visokim temperaturama?
Eksperimentalna nauka: Da li je temperatura lišća biljaka viša ukoliko su one izložene direktnom sunčevom zračenju u poređenju sa lišćem biljaka koje su u hradu? Na kraju eksperimenta odgovaramo na ovu dilemu
Šta vam je potrebno za ovaj eskperiment?
- tri grančice drveta lipe ili breze
- tri staklene flaše
- ulje
- termometar
Kako se sprovodi eksperiment?
Uberite sa drveta lipe ili breze tri grančice koje se razlikuju po broju listova. Neka jedna grančica bude bez listova, na jednoj od 2-5 listova, a na trećoj oko desetak listova. Potrudite se da su odabrane grančice bile pod različitim temperaturama, i jedna u hladu. Možete već na samom početku utvrditi da li postoji razlika u temperaturi listova grančice koja je bila u hladu i na osunčanoj strani. Da biste determinisali uslove kojima su bile izložene, možete pomoću termometra izmeriti temperaturu. Predlažemo alat „Thermometar – Indoor & Outdoor“.
U sledećem koraku u svaku flašicu staviti malo vode i preko vode tanak sloj ulja, kako bi se sprečilo isparavanje vode. Važno je obratiti pažnju da količina vode u sve tri flašice bude ista, kako bi se lako determinisale razlike. Potom u svaku flašicu staviti po jednu grančicu i ostaviti flašice na spoljašnjoj temperaturi (kad je leto) ili toplom mestu u trajanju od 24h.
Po završetku eksperimentalnih 24h, količina vode u flašama nije ista, a saznajmo i zašto.
Šta nauka kaže?
Biljka sa najviše listova imala je u boci najmanju količinu vode, u odnosu na biljku koja nije ni imala listove.
Iako naše eksperimentalne biljke nemaju koren, može se utvrditi da sve biljne ćelije su sposobne da prime vodu iz spoljasnje sredine. Sistem ulaska vode je po principu osmoze, a kretanje vode kroz biljku zavisi od transpiracije – što je proces koji omogućava da se protok vode kreće od korena do listova, kao i da se ovaj proces neprekidno obnavlja, odnosno da se neometano voda izvlači kroz mrtve ksilemske elemente. U najvećem procentu transpiracija se obavlja preko stoma, koje obezbeđuju kruženje vode u prirodi, jer omogućavaju da voda koja dođe do listova se izbaci u spoljašnju sredinu u vidu vodene pare.
Pored navedenog, uloga transpiracije je da štiti listove od pregrevanja, otuda oni listovi koji aktivno učestvuju u transpiraciji imaju za nekoliko stepeni nižu temperaturu u odnosu na okolinu, što je i glavni razlog zbog kog se ne može odrediti razlika u temperaturi listova koji su bili u hladu i onih koji su direktno izloženi sunčevoj svetlosti.
